Tip:
Highlight text to annotate it
X
54. þáttur: 22 ár í myndum
Þann 24. apríl 1990 var Hubble geimsjónauka NASA og ESA
skotið út í geiminn.
Á þeim 22 árum sem liðin eru hefur sjónaukinn gert meira en milljón mælingar.
Hér eru nokkrar af okkar uppáhalds: Ein frá hverju ári.
Meðal fyrstu myndanna sem Hubble tók eftir geimskot í apríl árið 1990
er þessi mynd Satúrnusi, – góð miðað við sjónauka á jörðinni en örlítið móðukennd.
Það er vegna frægs galla í safnspegli Hubbles.
Þótt þessi mynd af Sverðþokunni í Óríon sé ekki fullkomlega skörp
er hún engu að síður litrík og full af smáatriðum
í þessu bjarta stjörnumyndunarsvæði.
Víða í Sverðþokunni er fjöldi gasstróka
sem rekja má til nýfæddra stjarna sem stjörnufræðingar kalla Herbig-Haro fyrirbæri.
Síðla árs 1993 var Hubble lagfærður í fyrstu þjónustuferðinni til sjónaukans.
Myndir af kjarna þyrilþokunnar Messier 100 fyrir og eftir viðgerð
sýna hve mikið viðgerðin bætti myndgæði sjónaukans.
Skömmu síðar rakst halastjarnan Shoemaker-Levy 9 á Júpíter.
Fyrir 65 milljónum ára gæti samskonar árekstur við jörðina hafa tortímt risaeðlunum.
Ein frægasta mynd Hubbles er af „stöplum sköpunarinnar“ í Arnarþokunni.
Þessir risavöxnu rykstólpar umlykja stjörnumyndunarsvæði.
Þessi mynd frá árinu 1996 sýnir hringþoku
sem markar hinn endann á ævi stjörnu úr Arnarþokunni: Dauða stjörnu
Árið 1997 var Mars Pathfinder geimfar NASA á leið til Mars
þegar Hubble tók þessa mynd.
Önnur hringþoka, Hringþokan í Hörpunni, er ein sú þekktasta.
Skráargatsþokan, sem er lítill hluti af Kjalarþokunni,
er annað bjart stjörnumyndunarsvæði
uppfullt af glóandi gasi.
Sumar þokur skína ekki skært. Í NGC 1999 er dökkur blettur,
skuggamynd fyrir framan bjartan bakgrunn úr endurspegluðu ljósi stjarna.
Þessi vetrarbraut sýnir hve mikið vetrarbrautir geta afmyndast
þegar þær rekast saman.
Árið 2002 voru frekari uppfærslur gerðar, þar á meðal var ný myndavél tekin í notkun
sem jók upplausnina og bætti myndgæðin aftur.
Þessi hnífskarpa mynd sýnir vel getu nýja mælitækisins.
Þessi mynd var tekin á mjög löngum tíma
svo unnt væri að greina fjarlægustu og daufustu vetrarbrautir alheims.
Árekstur tveggja þyrilþoka
sést vel á þessari mynd Loftnetsþokunum.
Þessi mynd af Sverðþokunni í Óríon
er ein sú stærsta og nákvæmasta sem tekin hefur verið.
Í kúluþyrpingum, kúlulaga safni stjarna,
er að finna margar af elstu stjörnum okkar vetrarbrautar.
Hubble getur tekið skarpar myndir af stjörnunum, jafnvel í þrengslunum í miðjunni.
Þessi mynd var tekin í janúar 2007, stuttu áður en rafkerfi sjónaukans bilaði
sem skemmdi aðalmyndavél Hubbles.
Þrátt fyrir það gátu önnur mælitæki sjónaukans keppt við
bestu sjónauka heims á jörðinni.
Árið 2009 var sjónaukinn lagfærður og nýrri myndavél komið fyrir í síðasta þjónustuleiðangrinum.
Hubble var mættur aftur til starfa.
Með nýju mælitækjunum
skyggndist Hubble inn í hjarta Centaurus A
mjög rykugrar vetrarbrautar.
Í apríl 2012
var þessi mynd af Tarantúluþokunni birt þar sem mælingum Hubbles frá 2011 er blandað saman
við litagögn frá Stjörnustöð Evrópulanda á suðurhveli.
Þetta er ein nákvæmasta mynd sem tekin hefur verið af stjörnumyndunarsvæði
en hún er hvorki meira né minna en 330 megapixlar.
Stærsti hlutinn af gögnum Hubbles eru gerð opinber ári eftir að þeim var aflað.
Svo hver verður besta mynd Hubbles árið 2012? Þú verður að bíða og sjá...
Texti: ESA/Hubble